Yeni emekli olacaklara bağlanacak maaş yükselecek. İntibak uygulaması bütün emeklileri kapsayacak. Türkiye'de emekli maaşı hesabında...
Türkiye'de emekli maaşı hesabında 3 ayrı formül bulunuyor. En yüksek aylık bağlama oranı 2000 yılına kadar olan çalışmalar için uygulanıyor. Onu, 2000- Eylül 2008 arası izliyor. En düşük aylık bağlama oranı ise Ekim 2008'den sonrası için uygulanıyor. Ekim 2008 sonrasında sigortalılık süresi uzadıkça, özellikle asgari ücret üzerinden prim ödeyenlerin bağlanacak maaşında düşüş yaşanıyor. Şimdi bu karma emekli aylığı hesaplama sistemi yerine bütün dönemleri kapsayan tek bir emekli aylığı hesaplama sisteminin getirilmesi gündemde.
MAKAS KAPANACAK
Milyonlarca kişinin beklediği düzenleme hayata geçirilirse, halen çalışanlara emekli olurken bağlanacak maaş yükselecek. 2000 yılı öncesinde emekli olanlarda en düşük SSK emekli aylığı bin 389 lira seviyesinde bulunuyor. 2000 yılı ve sonrasında emekli olanlarda ise en düşük maaş 860 lira. Tek hesaplama sistemiyle bu tablo değişecek. 2008 sonrasında çalışılan dönem uzadıkça maaş düşmeyecek. 2000 öncesi ve sonrası arasındaki makas kapanacak.
TEK ÇATI 2 FARKLI SİSTEM
Emekliler ayrıca kuruma göre farklı zam sisteminin de sona ermesini istiyor. SGK ve Bağ-Kur emeklilerine başka, memur emeklilerine başka zam yapılması uygulamasına son verilmesi talepleri var. Enflasyona endeksli zam alan SGK ve Bağ- Kur emeklileri, memur emeklileriyle eşit zam istiyor, tüm emeklilerin zamlarının toplu sözleşmeyle belirlenmesi beklentisini taşıyor.
BİRİ 1402 DİĞERİ 836 TL
Üç farklı hesabın ortaya çıkardığı durumu anlamak için taban maaşlardaki farka bakmak yeterli. Taban maaş emekliliği hak edenlere bağlanan en düşük maaş demek. 2000’den önce emekli olan SGK’lının en düşük aylığı 1402 lira. Bu aylık 2000-2008 arası için 1100 lira, 2008 sonrası için 836 lira. 9 bin gün prim ödeyen Bağ-Kur' lunun taban maaşı ise 1218 lira.
Mevcut zamlar yetersiz
SGK ve Bağ-Kur emeklileri enflasyondaki yüzdelik artışa göre zam alırken, memur emeklilerine toplu sözleşmede belirlenen zam yansıtılıyor. Bu artışlar da yıllık yüzde 10'u aşmıyor. Yeni emeklinin aylık bağlama oranı, 2000 yılı öncesine kıyasla düşük. Emeklilik yaşı ise, 10 yıl daha ilerde.
300 liralık artış olur
Emekliler, 550 lirayı aşan maaş farkının kapatılması çağrısında bulundu. Bir milyondan fazla üyesi olan Emekliler Derneği’nin Başkanı Kazım Ergün, sorunun çözümü için şöyle bir öneri getirdi: “Mesela 2000 sonrası emekli olanların alt sınır aylık bağlama oranı yüzde 35’ten yüzde 60’a yükseltilirse, güncellenme katsayısı olarak büyüme oranının da yüzde 100’ü dikkate alınırsa emekli aylıklarında yaklaşık 300 lira artış olur. 2000 sonrası taban aylık bin160 liraya çıkar.”
YAŞ AYARI GÜNDEMDE
Emeklinin maaş hesabında 'geçim ve bakım' durumu dikkate alınacak. Yaşça büyük ve yardıma muhtaç olanların maaşları yükselecek. Örneğin 80 yaşın üzerindeki emeklilere yüzde 100 zam yapılabilecek. 80 yaşında bin 100 lira maaş alan bir emekliye, ihtiyacı olduğu tespit edilmesi halinde 2 bin 200 lira maaş verilebilecek. Maaş zammında kademeli sistem uygulanacak. Yaş düştükçe ek zam oranı da aşağı çekilecek. 80 yaşında olan birine yüzde 100 zam verilirken, yaşı 70-75 arasında olan emekli için aldığı maaşın yüzde 80'i, yaşı 65-70 arası olanlara aldığı maaşın yüzde 60-65'i oranında artış yapılması üzerinde duruluyor.
YORUMLAR