Kıdem tazminatı yıllarca çalışanların sigortası niteliğinde. Memur maaşlarındaki artışa endeksli olan bu tazminata temmuz itibarıyla zam g...
Kıdem tazminatı, SSK’lı (buna 4A’lı da deniyor) çalışanların güvencesi niteliğinde. İhbar tazminatı da buna dahil. Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Ancak üst limiti var. Tavanı ifade eden bu tutar memur maaşlarına yapılan zamma göre her 6 ayda bir değişiyor.
KATSAYI BELİRLEYİCİ
3 Temmuz itibarıyla son 6 aylık enflasyon ve buna bağlı olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı memur maaş katsayısına göre tavan tutar da yukarı çekildi. Bir başka deyişle kıdem tazminatının tavan tutarına yüzde 6.05 oranında zam yapıldı. Örneğin 10 bin lira brüt ücreti olan bir çalışanın 1 yıllık tazminat tutarı temmuza kadar 6016 lirayı aşamıyordu. Son zamla birlikte bu tutar 6380 liraya çıkarıldı.
1 AY FARKLA 5434 LİRA
Yeni tutara göre çalışanlar her 1 yıl için 364 lira fazla tazminat almaya hak kazanacak. 15 yıl aynı yerde çalışıp da bu yılsonuna kadar ayrılmayı ya da emekli olmayı planlayanlar, haziran ayına göre toplam 5460 lira daha fazla ödeme alacak. Kıdem tazminatının tavan tutarı 31 Aralık 2018’de 5434 liraydı. Ocak ve temmuzdaki ayarlamayla fark 946 liraya çıktı.
3600 VEYA 4500 GÜN ŞARTIYLA ALMA HAKKI 1.5 MAAŞLIK ‘İHBAR’ HAKKI
Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.
1.5 MAAŞLIK ‘İHBAR’ HAKKI
■Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, 3 yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder.
■10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. Haber vermeden ayrılan işçi de işverene tazminat öder. İhbar tazminatının hesabında brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda ‘tavan sınırı’ yok. 10 bin lira brüt maaşı ve 5 yıl çalışması olan işçi, net 26 bin 980 lira kıdem, 15 bin 531 lira ihbar tazminatı alır.
YORUMLAR